نقش بسیار مهم پروتئین ACE2 در آسیب وارد شده به سلولهای تولید کننده انسولین در پانکراس توسط ویروس کرونا

29 سپتامبر 2021- مکانیسم دقیق نحوه ی حمله یSARS-CoV-2 ، به سلولهای بتا- تولید کننده انسولین- در لوزالمعده با هدف قرار دادن پروتئین آنزیم مبدل آنژیوتانسین 2 (ACE2) که در سطح این سلولها قرار دارد، موضوع مقاله ی ویژه ای بود که در نشست سالانه انجمن اروپایی مطالعه دیابت، توسط پروفسورFrancesco Dotta، ارائه شد.

پروفسور Dotta از گروه پزشکی، جراحی و علوم اعصاب دانشگاه سیهنا در ایتالیا، توضیح داد: ویروسSARS-CoV-2 ، به دلیل وجود گیرنده های ویروسی در سطح سلول های هدف به بافت های خاصی در میزبان حمله می کند. بنابراین، اتصال ویروس به پروتئینACE2 ، تعیین کننده اصلی ورود، انتشار و انتقال آن است. مطالعات متعدد نشان داده است که افراد مسن و کسانی که به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و ریوی و/یا دیابت مبتلا هستند، در معرض بیشترین خطر برای عوارض ناشی از عفونت های SARS-CoV-2 می باشند. علاوه بر این، اختلال در کنترل قند خون با افزایش خطر ابتلا به COVID-19 شدید همراه است، که ارتباط بین عفونتCOVID-19 و دیابت را نشان می دهد. چندین گزارش نشان داده است که پروتئینACE2 ، در بین بافت های مختلف توزیع گسترده، اما متغیری، دارد.

تیم پروفسور Dotta و سایر محققان، الگوی بیان ACE2 را در نمونه های بافت لوزالمعده ی اهداکنندگان غیر دیابتی به منظور درک بهتر ارتباط مولکولی بینCOVID-19 و دیابت مطالعه کردند. به ویژه ، یک گروه از محققان بهمراه تیم پرفسور Dotta، که نمونه های بافت لوزالمعده را در چارچوب کنسرسیومINNODIA[1] ، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.

پروفسور Dotta، گفت: در یک لوزالمعده ی طبیعی،ACE2  در رگ های خونی کوچک و در سلولهای مجاری (سلولهایی که مجرای ارتباطی بین پانکراس و مجرای صفراوی را پوشانده اند) به شدت تولید می شود. نکته مهم این است که ما متوجه شدیم که ACE2 در جزایر پانکراس انسان، ترجیحاً توسط سلول های بتای تولید کننده انسولین نیز تولید می شود. ما همچنین نشان دادیم که سطح ACE2 در شرایط پیش التهابی افزایش می یابد، که ارتباط بین التهاب وACE2  را نیز در سلولهای بتا در جزایر لوزالمعده تایید می کند.

به منظور شناسایی صحیح مکانیسم دخیل در تولید بیش از حد ACE2 در شرایط التهابی، سطوحACE2  در جزایر پانکراس انسان که از قبل تحت درمان با دو داروی مسدود کننده ی التهاب در سلول های بتا قرار گرفته بودند، یعنی Baricitinib یاNimbus  (مهار کننده های Jak1/2 و TYK2)، اندازه گیری شد و سپس سلولهای جزایر در معرض شرایط پیش التهابی قرار داده شدند. پروفسور Dotta، گفت: ما نشان دادیم که این داروها از افزایشACE2 در شرایط التهابی در جزایر لوزالمعده انسان جلوگیری می کنند و این نشان می دهد که گیرنده ی ACE2، از طریق مسیرهای مولکولی خاصی تنظیم می شود و می توان از افزایش بیان آن جلوگیری کرد.

او افزود: در کار مشترک ما با دانشگاه پیزا، دانشگاه لوون و بروکسل، مکانیسم های ورود ویروسSARS-CoV-2  به سلول های بتا تولید کننده انسولین را مطالعه کردیم و متوجه شدیم که این سلول ها گیرنده یACE2 را بیان می کنند، چنین داده هایی به طور مستقل توسط نویسندگان دیگر نیز تأیید شده است.

نکته قابل توجه این بود کهداده های منتشر شده، تایید نمود کهSARS-CoV-2 ، در واقع می تواند سلول های تولید کننده انسولین در لوزالمعده را آلوده کرده و باعث اختلال عملکرد یا مرگ آنها شود. علاوه بر این، در طول التهاب، بیان گیرنده ی ACE2، چندین برابر مقادیر استاندارد افزایش می یابد.

پروفسور Dotta، نتیجه گیری نمود که این یافته ها بدان معناست که سلول های بتا در صورت التهاب حتی بیشتر مستعد ابتلا به این عفونت ویروسی هستند. این یافته از نظر بالینی نیز مهم است، زیرا تحت کنترل نگه داشتن وضعیت التهابی در بیماران مبتلا به کووید -19 ممکن است بیان گیرنده ی ACE2 را در سلولهای بتا کاهش دهد و اثرات مفیدی بر قند خون و کنترل متابولیک بیماران داشته باشد.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2021-09-ace2-protein-critical-insulin-producing-cells.html